In Nederland  zijn er vele duizenden terreinen met vervuilde grond. Een flink aantal daarvan zijn zo ernstig  dat ze een risico vormen voor de gezondheid van mensen, dieren of planten. Grondwater kan onbruikbaar worden voor drinkwater. Met name zware metalen, oplosmiddelen, teerachtige producten, bestrijdingsmiddelen en benzine zijn de boosdoeners. In de Wet Bodembescherming (Wbb) is vastgelegd wie verantwoordelijk is voor schoonmaken van een vervuilde locatie. In beginsel is dat de veroorzaker van de verontreiniging ('De vervuiler betaalt"). Is die vervuiler niet te achterhalen dan kan de overheid de eigenaar of pachter van de bodem verantwoordelijk stellen. Lukt ook dat niet dan moet de overheid optreden als vangnet'.

Is de grond verontreinigd?
In verschillende situaties zult u willen weten of de bodem is vervuild. Er kan een vieze lucht uit uw kruipruimte komen of u ziet gifvaten liggen. Het kan ook zijn dat u meer wilt weten over een bepaald stuk grond, omdat er een huis op staat waar u wilt gaan wonen, omdat uw kinderen er vaak op spelen of omdat uw moestuin er ligt.

Er zijn verschillende mogelijkheden om informatie te krijgen over de milieukwaliteit van de bodem. U kunt bij de gemeente of de provincie navragen of er iets bekend is over de locatie. Het kan zijn dat het terrein al bekend staat als een verontreinigde plek. De provincies beschikken doorgaans over een lijst waarop alle van bodemvervuiling verdachte plekken staan.
Sinds 1 oktober 1992 is het voor iedereen die een omgevingsvergunning bouw aanvraagt wettelijk verplicht om bodemonderzoek te laten uitvoeren. Dit geldt dus zowel voor particulieren en projectontwikkelaars, als voor de gemeente en is bedoeld om te voorkomen dat er nog gebouwd wordt op ernstig verontreinigde grond.

Zelf op onderzoek
Als de overheid u geen informatie kan verschaffen, betekent dat niet dat de grond schoon is U moet zelf op onderzoek uitgaan.Dit soort informatie kunt u vinden in het gemeentearchief, in oude bestemmingsplannen, in aanvragen voor oude hinderwetvergunningen, in milieu- en bouwvergunningen en in het Kadaster. Al deze bronnen kunnen u informatie verschaffen over het verleden van een terrein. Praat ook met buurtbewoners die de omgeving goed kennen, zij weten vaak wel het een en ander te vertellen over de locatie.

Verder kunt u proberen zelf de grond te onderzoeken door een kuiltje te graven: let op de kleur en de geur van de aarde. Kijk ook of planten en materialen zijn aangetast. Misschien levert dit concrete aanwijzingen op. Het is natuurlijk altijd mogelijk de grond te laten onderzoeken door een particulier onderzoeksbureau. Bedenk echter wel dat het prijzig wordt als u een monster op meerdere verontreinigingen laat onderzoeken.
De bodem is vervuild

Zijn er voldoende aanwijzingen voor bodemverontreiniging, dan is het zaak dit te melden aan de provincie. Vraag in een brief aan de Gedeputeerde Staten om verder onderzoek of eventueel om sanering van de bodem.

Een besluit tot sanering wordt genomen op grond van het onderzoek dat is gedaan. Er wordt gekeken naar de gevonden concentraties gevaarlijke stoffen en of ze gevaar opleveren voor het grondwater. Vanwege geldgebrek kan de provincie maar een beperkt aantal terreinen schoonmaken en blijven behoorlijk vervuilde terreinen jaren liggen, zonder dat er iets gebeurt.

Overlast door bodemsanering
Bodemsanering kan veel overlast met zich meebrengen voor de omwonenden. Behalve trillingen en geluid via graafwerkzaamheden en vrachtauto's, kunnen giftige stoffen die in de bodem zaten ook voor stankoverlast en gezondheidsklachten zorgen. Een veiligheidsplan moet er voor zorgen dat er geen onnodige overlast en gezondheidsrisico’s ontstaan.

Een veiligheidsplan moet er voor zorgen dat er geen onnodige overlast en gezondheidsrisico's ontstaan. Een projectgroep bestaande uit onder andere de gemeente, hel saneringsbedrijf en de bewoners stellen zo'n veiligheidsplan op.

Een huis (ver)kopen
Bent u van plan een huis te kopen, dan is het goed om te weten dat de verkoper verplicht is alle gebreken van een huis te melden. Bodemvervuiling behoort daar ook toe. Geeft de verkoper aan niet bekend te zijn met vervuiling van de bodem, dan moet u als koper op onderzoek uit. Als koper heeft u namelijk de plicht om te informeren naar eventuele gebreken. Stel daarom altijd vragen over de kwaliteit van de bodem onder en om het huis.Ga daarnaast ook bij de gemeente, buurtbewoners en het Kadaster informeren naar een eventueel bekende vervuiling. probeer een geschiktheidsverklaring te regelen met de verkoper. Dit houdt in dat op basis van bodemonderzoek is komen vast te staan dat er geen stoffen in de bodem zitten die een risico vormen voor de volksgezondheid. Teken bij het kopen van een huis nooit een vrijwaringsclausule waarin u de verkoper vrijstelt van schade die na de verkoop optreedt. U kunt de verkoper dan namelijk niet meer aansprakelijk stellen voor later te maken saneringskosten van een bodemverontreiniging die hij heeft veroorzaakt.