Iedereen heeft het helaas wel eens gezien; spiegels die van auto’s afgetrapt zijn, bushokjes die gesloopt zijn, bloembakken of verkeersborden die omver geworpen zijn of gespoten graffiti op gebouwen of muren. Dat vandalisme overlast veroorzaakt snapt iedereen. Overlast voor de mensen die een beschadigd voorwerp bezitten of willen gebruiken, maar ook voor particulieren en de overheid die het herstel van de voorwerpen die schade hebben opgelopen moeten bekostigen. En daar hangt nogal een prijskaartje aan: een kapotte ruit van een bushokje repareren kost € 310, maar een heel bushokje repareren kost wel wat meer: € 4.080 namelijk (bron: politie).

Wat is vandalisme?

Volgens de wettelijke definitie dat wordt gehanteerd op het hoogste niveau als het aankomt op het aanpakken van vandalisme, namelijk door een strafrechter, betekent vandalisme: het opzettelijk en wederrechtelijk enig goed van een ander vernielen, beschadigen of wegmaken (bron: Lycaeus Juridisch Woordenboek). “Opzettelijk” wordt door de politie weer in twee categorieën verdeeld en dit heeft weer te maken met de demografische kenmerken van de daders. De grootste groep daders bestaat uit jongeren van 10 tot 20 jaar, uit diverse milieus en met verschillende achtergronden.

De politie maakt onderscheid tussen ‘spelvandalisme’ en ‘prestigevandalisme’.

Spelvandalisme wordt gebruikt wanneer het gaat om jongeren van 10-12 jaar die bij wijze van een uit de hand gelopen spel vernielingen aanrichten. Dit hoeft niet per se opzettelijk te zijn gebeurd. Toch is het vandalisme.
Prestigevandalisme wordt gebruikt wanneer het gaat om jongeren van 12-16 jaar die zich ten opzichte van elkaar willen bewijzen of die uitlatingen van vandalisme tonen door verveling.
Bij vandalen van boven de 16 jaar gaat men er in het algemeen vanuit dat vandalisme ontstaat vanuit frustratie.
Een gemeenschappelijke deler; vandalisme wordt vaak gepleegd in een groep (bron: politie).

Wat moet je doen als je vandalisme ziet?

Belangrijk is om te beseffen dat de daders van vandalisme door de wettelijke instanties moeten worden bestreden. Niet door individuen. Hoewel je wellicht ontzettend kwaad kunt worden als je iemand bezig ziet andermans spullen te vernielen, kun je er misschien beter niet op aflopen. Je weet niet in welke toestand iemand zich bevindt en je weet niet welke voorwerpen hij of zij met zich meedraagt. En vaak zal het een groep jongeren betreffen, zoals je hierboven hebt kunnen lezen. De agressie die zij botvieren op bijvoorbeeld een auto kan zich zo maar tot jou richten. Soms kun je op een andere manier vandalisme op heterdaad betrappen, door deze met videocamera’s vast te leggen, zoals onlangs in Meerssen (Limburg) gebeurde.

De politie bellen als je vandalen bezig ziet is de beste oplossing. Of als je vandalisme constateert nadat het feit gepleegd is, bijvoorbeeld als je op weg naar huis een vernield bushokje ziet, dan kun je ook op internet platforms gebruiken om de melding te doen, zoals bijvoorbeeld via milieuklachten.nl.

Dat het gemeld moet worden, is een feit. Het wordt wel eens vergeten of er wordt gedacht, ‘ach het heeft toch geen zin’, maar niets is minder waar. Door de meldingen komt er een duidelijk beeld van wat er zich afspeelt. Zelfs advocaten in Gelderland worden nu door de Orde van Advocaten aangespoord om meldingen van vandalisme te doen wanneer dit wordt geconstateerd. Dit is in gang gezet door een reeks incidenten waar verscheidene advocatenkantoren in de omgeving van Arnhem en Nijmegen slachtoffer werden van vandalisme.

Hopelijk kunnen de daders van vandalisme na de melding(en) worden gepakt en kan het recht zegevieren. De straffen die opgelegd kunnen worden door de strafrechter: een geldboete kan oplopen tot €11.250 en een gevangenisstraf kan zo maar twee jaar lang zijn. Zo hopen we allemaal dat die groep jongeren nog een keer nadenkt alvorens ze andermans eigendommen vernielen.