Veel mensen in Nederland hebben last van lawaai. Dat is ook niet zo'n wonder, we leven met veel mensen op een relatief klein stukje grond. Op dat kleine stukje grond staan veel fabrieken, rijden veel auto's en treinen en wonen we dicht op elkaar. Ook ons luchtruim wordt steeds drukker.

Geluidsoverlast
Wanneer is geluid hinderlijk? Een lastige vraag die niet simpelweg beantwoord kan worden door het uitdrukken van geluid in decibellen. Ieder mens ervaart een bepaald geluid op een bepaald moment op zijn eigen manier. De boormachine van een bovenbuurman kan bij de één leiden tot vreselijk veel ergernis, terwijl een ander het geluid nauwelijks hoort. Vaak heeft dit te maken met de afzender. Is de relatie met de borende buurman al niet zo goed, dan zal het geluid eerder leiden tot irritatie dan wanneer de buurman tevens huisvriend is. Geluidsoverlast is daarom niet alleen een fysisch probleem maar ook een sociaal probleem.

Decibellen
De eenheid waarmee de hoeveelheid geluid objectief kan worden gemeten is de decibel. Vaak wordt bij het meten een zogenaamd A-filter gebruikt. Dit filter zorgt ervoor dat de meetapparatuur dezelfde intensiteit registreert als het menselijk oor. Als een A-filter is gebruikt worden de decibellen op de volgende manier opgeschreven: dB(A). De decibel is een logaritmische eenheid, dit betekent dat je aantallen decibellen niet bij elkaar op kunt tellen: iedere verdubbeling van het aantal zelfde geluidsbronnen geeft een toename van drie dB(A). Dus twee stofzuigers van ieder 70 dB(A) maken samen geen 140 dB(A), maar 73 dB(A). Omgekeerd levert een halvering van het aantal geluidsbronnen van dezelfde intensiteit slechts een daling op van drie dB(A). Het onderstaande overzicht  geeft weer hoeveel geluid er door een aantal bronnen geproduceerd wordt.

• bladgeritsel 20 dB(A)
• rustige kamer 40
• normaal gesprek 60
• lawaai in drukke straat 80
• groot symfonie-orkest 100
• pijngrens 120
• straalvliegtuig op 25 meter 140

Geluid meten
Om vast te stellen of er sprake is van geluidsoverlast moet de sterkte van het geluid gemeten worden. Dat gebeurt met behulp van een decibelmeter. Het meten van de geluidsbelasting gebeurt meestal niet door particulieren zelf, maar door gespecialiseerde bureaus. Als er sprake is van overlast door bedrijven zal de gemeente vaak de meting doen.

Bedrijven
In de omgevingsvergunning van bedrijven staan voorschriften die geluidsoverlast moeten voorkomen of inperken. Bedrijven die niet vergunningplichtig zijn moeten meestal voldoen aan algemene regels. Bij de overheid kunt u de vergunningen en algemene regels inzien. Op grond van de Wet Openbaarheid van Bestuur heeft u hier recht op. In de vergunning zijn in de eerste plaats voorschriften opgenomen over de geluidbelasting in decibellen dB(A) die het bedrijf aan de gevel van de dichtstbijzijnde woning mag veroorzaken. Meestal is dit voorschrift onderverdeeld in een norm voor de dag-, de avond- en de nachtperiode. Daarnaast moet in de milieuvergunning een norm zijn opgenomen voor het equivalente geluidsniveau. Dat is de gemiddelde hoeveelheid geluid gedurende de gehele periode.

Ten slotte spreekt de vergunning meestal ook over het hoogst toegestane geluidsniveau. Als vanuit een bedrijf eens in het hal uur een zware vrachtauto met veel geraas optrekt zal het geluid van de motor nauwelijks invloed hebben op de equivalente geluidsnorm. Immers, de vrachtauto is al na een minuutje verdwenen en dan keert de rust weer. Juist voor deze korte, maar zeer lawaaiige momenten moet in de vergunning dan ook de maximale geluidsnorm worden opgenomen. In de regeling waarin bepalingen staan over de toegestane geluidbelasting vanuit bedrijven, de circulaire Industrielawaai, staan onder andere geluidsnormen opgenomen waarnaar het bedrijf moet streven.

Als een bedrijf in uw omgeving een omgevingsvergunning aanvraagt en u wordt in de gelegenheid gesteld bedenkingen in te dienen, dan kunt u, al naar gelang de omgeving waarin het bedrijf zich bevindt, verzoeken deze normen in de vergunning op te nemen.
Voldoet het bedrijf niet aan de vergunning of aan de algemene regels dan kunt u hen er op wijzen dat de voorschriften worden overtreden. Op die manier stelt u het bedrijf in de gelegenheid zelf de fout te herstellen. Helpt dat niet dan is het zaak de gemeente te vragen of zij willen optreden. Reageert de gemeente niet of weigert ze op te treden, dan kunt u in beroep gaan tegen die beslissing bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Bedrijfsterreinen en geluidszones
Om de overlast door geluidshinder vanuit industrieterreinen te beperken kan er een geluidszone worden vastgesteld. Dat hoeft alleen als er zich op dat industrieterrein bedrijven bevinden die veel lawaai produceren. Dus niet bij alle industrieterreinen! Een geluidszone is een gebied rond de bron van het geluid, waarbinnen extra aandacht is voor geluidwerende maatregelen. De zone rond een industrieterrein wordt bepaald door de zogenaamde 50 dB(A) contour. Dat houdt in dat de geluidsbelasting op de gevel van een woonhuis buiten deze zone niet hoger dan 50 dB(A) mag zijn; gemiddeld over een heel etmaal gemeten. Dat geluid is volgens de wet niet hinderlijk. Binnen de zone moet er geïsoleerd worden als de norm wordt overschreden.

Binnen de geluidszone van 50 dB(A) mogen wel nieuwe huizen gebouwd worden, maar daar heeft de gemeente aparte toestemming van de provincie voor nodig. Die toestemming is ook nodig als de gemeente gebruik wil maken van de uitzonderingen die het mogelijk maken hogere waardes te gebruiken. Zo'n uitzondering zorgt ervoor dat de geluidsbelasting op de gevel van nieuwe woningen maximaal 55 en van bestaande woningen maximaal 60 dB(A) mag zijn. De kosten aan geluidsisolatie die deze verhoging met zich meebrengt moeten worden betaald door de veroorzaker. Bij bestaande bedrijfsterreinen die er al waren op 1 september 1984 zijn de grenswaardes nog hoger.Daar mag de geluidsbelasting op de gevel van een woning maximaal 65 dB(A) zijn.
Naast de gemiddelde geluidsbelasting per etmaal speelt ook de maximale waarde een rol. In principe mag dat niet hoger zijn dan 75 dB(A).

Al met al is de precieze invulling nogal ingewikkeld gemaakt. Op de algemene regel van 50 dB(A) zijn allerlei uitzonderingen mogelijk. Hoe de situatie bij u in de buurt in elkaar zit, is na te vragen bij de gemeente.

---
Ook interessant: Geluidsoverlast in Gelderland